Loopbaan, een vaag vak dat er maar een beetje “extra” bij komt? Of toch een vak, dat juist niét extra is, maar cruciaal voor de toekomst van studenten? Wij spraken Mike van Santwijk, Curio Breed LOB-expert.
Wat zijn visie op de inrichting van Loopbaan is, hoe hij denkt dat je studenten hierbij aangehaakt krijgt en wat zijn tips voor loopbaandocenten zijn? Dát vroegen we haarfijn uit!
Wat heeft jou gemotiveerd om de Loopbaan-kant op te gaan?
“Nou, laten we beginnen met dat ik zelf nogal veel geswitcht ben. Ik ben nog geen 30 en ben echt in allerlei vakgebieden werkzaam geweest. Ik had het achteraf gezien dan ook wel mooi gevonden als ik op jonge leeftijd had geleerd om zelf loopbaankeuzes te maken en loopbaancompetenties eigen te maken. Ik ben ooit aan de lerarenopleiding begonnen en heb in die tijd echt allerlei niveaus en soorten onderwijs meegemaakt. Ik sprak veel verschillende studenten met ieder hun eigen verhaal. Van docent switchte ik naar Auteur Loopbaan, bij Codename Future. In plaats van voor de klas staan, mocht ik nadenken over de invulling van de loopbaanlessen en hier ook echt materiaal voor ontwikkelen. En via die weg ben ik dan weer terechtgekomen bij het Curio, als LOB-expert. Dus dat stukje Loopbaan, dat speelde zowel op werkgebied als op privégebied al lange tijd op de achtergrond.”
Welke belangrijke ontwikkelingen op het gebied van Loopbaan heb je tijdens je carrière meegemaakt?
“Er is sprake van een arbeidsmarktprobleem. Er zijn tekorten, er is een maatschappelijke opgave en functies veranderen. Hierdoor moet je als student kunnen “meebewegen”. Dit vraagt om inzicht in de arbeidsmarkt, flexibiliteit en zelfkennis. De student moet vaardig zijn om zijn (studie)loopbaan sturing te geven. Ofwel: de student weet waar hij nodig is en hierdoor kan hij zijn kwaliteiten en motieven laten aansluiten bij de gevraagde competenties van verschillende soorten werk.”
“De vraag is nu niet OF je moet inzetten op LOB, maar HOE je moet inzetten op LOB.”
Ervaar je een bepaald stigma op Loopbaan? En waardoor denk je dat dat komt?
“Ja toch wel. Vaak is de associatie die mensen hebben met LOB ‘het maken van een keuze voor een opleiding’. Hierdoor is een logische vervolggedachte: “Waarom zou je het dan nog aanbieden op het mbo, studenten hebben toch al een keuze gemaakt?”. Maar nee, LOB is veel meer dan dat. Het gaat over het je eigen maken van de loopbaancompetenties en jezelf daarin goed leren kennen. Waardoor je wendbaar bent voor jezelf, de arbeidsmarkt en ga zo maar door. Als je kijkt naar studenten, die zien vaak het belang van LOB in. Dat blijkt ook uit onderzoeken. Het is afhankelijk van hoe de school het organiseert hoe de student het ervaart.
“Niemand twijfelt aan het nut en de noodzaak van LOB. Maar hoe LOB het beste kunt vormgeven? Dát is de vraag. Dát is waar veel docenten tegenaan lopen. Hoe kun je jongeren het beste betrekken bij het proces? Er zijn zoveel mogelijkheden, maar wat is dan de juiste?”
Als jij mocht bepalen: hoe zou jij Loopbaan dan inrichten? Wat is volgens jou dé manier om het aan te pakken?
“Het gaat in het mbo veel om praktijkervaringen, bijvoorbeeld via stages. Het is in mijn ogen daarom extra belangrijk om LOB helemaal te integreren in alles wat je doet. Ik geloof heel erg in een loopbaangerichte leeromgeving. Dus een leeromgeving waarin de LOB-cyclus eigenlijk altijd onderdeel van het onderwijs is. Studenten doen (praktijk)ervaringen op, op school kunnen zij die ervaringen bespreken en erop reflecteren en vervolgens kunnen zij op basis van die output nieuwe keuzes maken en zichzelf bijsturen. Denk bijvoorbeeld aan dat een student ervaringen opdoet op stage, deze ervaringen bespreekt op school, erachter komt dat hij iets de volgende keer toch beter anders kan aanpakken, en dat inzicht weer meeneemt naar zijn (volgende) stage. LOB hoeft niet als iets los of extra’s ervaren te worden: het gaat om de manier waarop je je onderwijs vormgeeft. Onderzoeken bevestigen dit model ook.”
Wat adviseer jij docenten die niet zo goed weten hoe ze Loopbaan moeten aanpakken?
“Ga binnen het domein of de sector op één lijn zitten. Bedenk samen hoe jullie Loopbaan willen vormgeven binnen de opleiding, het domein of de sector. Ga vooral niet in je eentje het wiel uitvinden.”
Wat adviseer jij docenten om te doen wanneer studenten snel afgeleid zijn of passief meedoen? Wat is volgens jou dé manier (of manieren) om studenten te blijven motiveren?
“Persoonlijke ontwikkeling, dáár draait het om. Juist bij LOB is het individuele (loopbaan)gesprek heel erg belangrijk. Dus, ga het gesprek aan. Laat de student zich gehoord voelen, laat de student maar eens goed zelf nadenken, ervaren en reflecteren. Maatwerk is erg belangrijk.”
“Studenten waarderen het als ze persoonlijk gezien worden. Geef ze aandacht, kijk met ze terug, kijk vooruit. Ze reageren er positief op als ze gezien worden. Ze hebben dat gesprek nodig, om de vervolgstap te kunnen maken. Het stukje reflecteren is extreem belangrijk: dat maakt een ervaring betekenisvol. Kijk eens een keer terug: waarom vond je het leuk?”
Welke gouden tips zou jij andere docenten Loopbaan op het mbo willen meegeven om hun studenten meer te betrekken voor het vak Loopbaan?
“Ga niet het wiel opnieuw uitvinden: bundel je krachten met collega’s om samen te komen tot een aanpak die past bij jezelf maar ook zeker bij de kernwaarden van de school en de studenten. Zoek verbinding met elkaar. Wij proberen collega’s met LOB-taken laagdrempelig met elkaar te verbinden door middel van een LOB-community en een LOB-café. Er zit geen enkele verplichting aan vast. Het doel van de community en het café is meer dat deze collega’s elkaar weten te vinden. Ze kunnen elkaar bevragen, inspireren, helpen. We doen dit nu zo’n jaar en we zien dat de community steeds groter wordt en dat steeds meer mensen aanwezig zijn bij de LOB-café’s. Dat stukje no pressure, dat helpt hierbij wel.
Zet Loopbaan echt op de kaart als onderdeel van het onderwijs, integreer het. Loopbaan moet voor de student niet voelen als iets ‘extra’s’. Het moet voor de student niet voelen als een onderdeel erbij, iets losstaands, maar als onderdeel van.”
Meer lezen over hoe jongeren over LOB denken? Of op zoek naar onderzoeken en adviezen rondom loopbaanonderwijs? Mike deelde zijn handige tools met ons.